1-عبد اللَّه بن سنان گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: تفسیر (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند بخشنده مهربان) چیست؟ فرمود: در هر حرفش یکی از صفات خدا منظور شده است: در« با »درخشندگی و نیکوئی خدا، و در« سین » نور و بلندی مقام پروردگار، و در« میم » بزرگواری و عظمت ایزد متعال منظور است،
عدّهای نقل کرده اند:« میم » ملک یعنی پادشاهی خدا و « اللَّه »پرستش شده هر چیزی، و « الرّحمن » (صفت عام) یعنی مهربان و روزی رسان به تمامی آفریدگانش در دنیا است، و « الرّحیم »: (صفت خاصی است که در آخرت) تنها مؤمنان را زیر پوشش مهر خود قرار خواهد داد.
2-صفوان بن یحیی به نقل از شخصی که این حدیث را برایش بازگو کرده است گوید: از حضرت صادق علیه السلام سؤال شد:
معنای« بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ » چیست؟ فرمود« با »یعنی روشنی خدا « سین »یعنی:برتری و رفعت پروردگار، و « میم » بزرگواری ،
و سلطنت الهی خدای را معنی میدهد.
راوی گوید: عرض کردم« اللَّه »یعنی چه؟ فرمود :« الف » به معنی نعمتهای خدا است بر آفریدگانش که به سبب ولایت ما به آنها داده: « لام » نیز اشاره به افکندن رشته ولایت ما برگردن مخلوقات خود میباشد، که دوستی ما را بر آنان لازم گردانیده، عرض کردم « ها »،
یعنی چه؟ فرمود: خواری و بی مقداری کسی است که با محمّد و دودمان او- صلوات اللَّه علیهم- در افتاده دشمنی ورزد. :
گفتم معنای« الرّحمن » چیست؟ فرمود: مهرش شامل تمام مخلوق میگردد، پرسیدم « الرّحیم » چه مفهومی دارد؟فرمود مهرش خاصّ
مؤمنین است.
- معانی الأخبار / ترجمه محمدی، ج 1، ص: 7
- لکل عدد کمالان
* فائده:
لکلّ عدد کمالان کمال شعوریٌ و کمال ظهوریٌ و الکمال الشوریَّ للعدد هو حاصل جمع الأعداد الّتی تحته من الواحد إلیه مع حاصل جمع الأعداد الّتی تحت العدد إلی الواحد، و الکمال الظهوریّ هو الأوَّل فقط أی حاصل جمع الواحد الی هذا العدد، فالکمال الشعوریّ للتسعۀ، مثلًا واحد و ثمانون لأنّک إذا جمعت من الواحد إلی التسعۀ یحصل خمسۀ وأربعون و إذا جمعت من الثمانیۀ إلی الواحد یحصل ستّۀ و ثلاثون والمجموع واحد و ثمانون، و الکمال الظهوریّ لها خمسۀ و أربعون و قد اتّفق وقوع التسعۀ بین کمالیها «1» فی اسم فاطمه (سلام اللَّه علیها) و ذلک من خواصّ هذا الاسم الشریف.
______________________________
. و علی الجمل الابجدیۀ تکون ط 9 و فا 81 و مه 45 « مه » و « فا » 1)- قوله فی اسم فاطمه (سلام اللَّه علیها) و ذلک لان ط وقع بین )
خزائن، ص: 55
